Oud-leerlingen

Mijn vader was ruim 35 jaar directeur van een basisschool in een klein dorp en bijna altijd als ik als kind met hem door het dorp liep en we iemand tegen kwamen waar hij een praatje mee maakte wist ik wat hij ging zeggen als we weer verder liepen. “Dat is een oud-leerling van mij”.  Oud-leerlingen. Ieder jaar dat je in het onderwijs werkt krijg je er meer oud-leerlingen bij en het hebben van oud-leerlingen is één van de geneugten van werken in het onderwijs. 

De afgelopen maanden heb ik weer met veel plezier als docent in de Succesklas mogen werken. De Succesklas is een klas voor uitvallers op het Koning Willem I College (mbo). Bijna wekelijks starten er drie leerlingen die in zes tot acht weken de kans krijgen eens heel goed naar zich zelf te kijken alvorens ze een nieuwe opleiding kiezen. Omdat er wekelijks nieuwe leerlingen instromen heb ik in korte tijd alweer heel wat leerlingen in de klas mogen verwelkomen. En omdat een leerling niet lang in de Succesklas blijft heb ik ook alweer van de nodige leerlingen afscheid genomen. Daardoor heb ik er dus ook weer een aantal oud-leerlingen bijgekregen.

Ik woon, werk en leef in Den Bosch en loop of fiets regelmatig door de stad. Ik doe hier mijn boodschappen, bezoek het theater, ga soms uit eten en vier ook carnaval. Naar schatting heb ik er in 10 jaar Koning Willem I College zeker 1200 oud-leerlingen bij gekregen. Bijna iedere dag kom ik er wel eentje tegen en als ik dan met een van mijn drie zoons ben betrap ik me zelf altijd op dat ene zinnetje van mijn vader: “Dat is een oud-leerling van mij”.

In de missie van ons college staat het zo mooi. “Het succes van de leerling is de reden van ons bestaan” en als docent kan ik zeggen dat het ook echt zo is.  Natuurlijk is niet iedereen even succesvol, maar succesjes, groot en klein, mogen gevierd worden en een ontmoeting met een oud-leerling geeft me bijna altijd een trots gevoel. Ik ben trots op Geert die nu als elektromonteur werkt, trots op Sanne die nu een HBO-opleiding volgt, trots op Dennie die een eigen bedrijf heeft en trots op Ineida die inmiddels moeder is geworden. Trots ben ik ook op mijn oud-leerlingen Kobus en Martijn. Beiden werken nu op het Koning Willem I College en zij zijn dus nu mijn collega’s. Ik wens hen, maar ook mezelf nog veel oud-leerlingen toe.

Tussenjaar

Het schooljaar is weer begonnen. Maar niet voor iedereen. Steeds meer jongeren kiezen na het behalen van hun HAVO- of VWO-diploma  voor een tussenjaar. Een tussenjaar is hip en hoewel het woord nog ontbreekt in de Dikke van Dale weet inmiddels iedere examenkandidaat wat een tussenjaar is. Het Centraal Bureau voor de Statistiek zegt dat zo’n 15% van de eindexamenkandididaten niet direct verder studeert en men gaat er van uit dat het grootste deel van hen een tussenjaar neemt en uiteindelijk toch aan een vervolgstudie begint. HAVO- en VWO-leerlingen hebben het wat dat betreft maar makkelijk. Met het behalen van hun diploma behalen ze tegelijkertijd een startkwalificatie en of ze nu 18, 17 of 16 zijn. Dat maakt dan niet meer uit. Met een startkwalificatie ben je af van de leerplicht en kun je doen wat je wilt. En dat is nogal wat. In een tussenjaar kun je natuurlijk gaan werken, gewoon om ervaring op te doen en geld te verdienen om je vervolgstudie te betalen. Maar ook vrijwilligerswerk in India, een taalcursus in Spanje of een rondreis met je rugzak door Australië en Nieuw-Zeeland behoren tot de mogelijkheden.

Is het verstandig om een tussenjaar te nemen? Bezorgde ouders zullen bang zijn dat hun zoon of dochter in zo’n jaar volledig losslaat en dat het daarna moeilijk zal zijn om weer gedisciplineerd te gaan studeren. Ik denk dat een tussenjaar een geweldige ervaring kan zijn voor jonge mensen. Op de werkvloer leer je andere vaardigheden dan op school, in het buitenland leer je een andere cultuur kennen en alleen op reis leer je ontzettend veel over jezelf. Zeker als je niet precies weet wat je wilt gaan doen of als je uitgeloot bent voor de studie van je keuze is een tussenjaar een goed alternatief. Voor overbelaste jongeren is een tussenjaar zelfs een noodzakelijk kwaad en een mogelijkheid om even wat druk van de ketel te halen.

VMBO-ers kunnen geen vrijwillig tussenjaar nemen. De kwalificatieplicht verbiedt hen dat, want een VMBO-diploma geeft weliswaar toegang tot het MBO maar is geen startkwalificatie. Doorleren is voor VMBO-ers daarmee een verplichting geworden en hoewel je met een startkwalificatie veel meer kans hebt op een baan heeft die verplichting dus ook een keerzijde. Ik wil daarom iedereen met een VMBO-diploma aanraden zo snel mogelijk een startkwalificatie te gaan halen op het MBO. Dat tussenjaar kan daarna ook nog.

Ik wens iedereen een goed en welbesteed schooljaar of tussenjaar!

Trots op techniek

Leren doe je je leven lang en dat hoeft niet persé in de schoolbanken. Neem Robin. Als kind vond hij het al leuk om met schroeven, moeren en stekkers te klooien en hij was echt een jongen voor wat vroeger de LTS heette. Op basis van zijn Citotoets kozen hij en zijn ouders echter voor een opleiding op het VMBO-T. Die T staat niet voor techniek maar voor Theoretische Leerweg. Vroeger heette dat de MAVO en meerdere scholen in ‘s-Hertogenbosch gebruiken die naam nog steeds. Robin slaagde met hoge cijfers en iedereen in zijn omgeving riep dat hij verder moest leren op de HAVO. Maar Robin wilde met zijn handen werken en koos op het Koning Willem I College voor een opleiding in de elektrotechniek. Dat was een BBL-opleiding, wat inhoudt dat je vier dagen per week werkt en nog maar één dag in de week naar school komt. Dat kwam Robin mooi uit. Hij had lang genoeg op school gezeten, want school was voor hem vooral stilzitten en daar hield hij niet zo van. Robin volgde zijn hart en koos uiteindelijk voor de techniek. Hij had daar geen overheidscampagne voor nodig. 

Exact een week voordat premier Rutte het ontslag van zijn kabinet aanbood, kwam dat kabinet met zo’n campagne om zoveel mogelijk jongeren te stimuleren een baan in de techniek te kiezen. De zoveelste actie in een lange rij. Ook op provinciaal niveau is men volop bezig om jongeren te wijzen op techniek. “Techniekonderwijs wordt een topspeerpunt in het provinciale arbeidsmarktbeleid.” aldus gedeputeerde Pauli, en er zijn inderdaad veel leuke initiatieven om kinderen al op de basisschool te interesseren voor techniek. Vooralsnog tevergeefs. Ook dit jaar kiezen in ‘s-Hertogenbosch weer minder kinderen voor VMBO-techniek. In andere steden zal het niet anders zijn. Tussen 2006 en 2012 daalde het aantal VMBO-techniek leerlingen landelijk met 30%! 
De overheid kan nog zoveel leuke campagnes bedenken, het zal niet helpen. Namens diezelfde overheid maakte minister van Bijsterveld namelijk bekend dat de Citotoets verplicht wordt op iedere basisschool en daarmee helpt ze alle campagnes om zeep! Een zo hoog mogelijke Citoscore is de norm en ouders zijn pas trots als hun kind naar het VMBO-T of nog beter de HAVO of het VWO gaat. Maar als je kinderen toetst op hun interesses, dan zouden ouders ook trots kunnen zijn op een kind dat Techniek kiest.
De Techniek biedt zoveel mogelijkheden. Met Robin kwam het goed, hij haalde in korte tijd zijn monteursdiploma en heeft nu een eigen busje. Jammer dat hij daarvoor eerst 4 jaar stil moest zitten.

Over de schoolmuren kijken

“Dynamite” van de Engelse Rockformatie Mud stond in 1974 5 weken op nummer 1. Toen Jelle Mud werd geboren was de band die luisterde naar zijn achternaam allang op zijn retour. Toch moest ik gelijk aan hun hitje denken toen Jelle zichzelf voorstelde op het kennismakingsgesprek voor de Succesklas in het najaar van 2008. Dynamite. Ik maakte er die avond maar gelijk de nieuwe beltoon van op onze Succesklastelefoon.

De Succesklas is een klas voor uitvallers op het Koning Willem I College. Bijna wekelijks starten er drie leerlingen. In 6 tot 8 weken krijgen zij de kans eens heel goed naar zichzelf te kijken alvorens ze een nieuwe opleiding kiezen.

Jelle kwam ook in de Succesklas. Hij was pas 15 toen hij zijn VMBO-examen deed en omdat de techniek hem wel trok koos hij voor een MBO-opleiding Bouw-Infra op ons college. Al in week één voelde hij dat er iets niet klopte en toen hij eind oktober een week op snuffelstage ging wist hij het zeker. De opleiding die hij had gekozen paste gewoon echt niet bij hem. Daar sta je dan. Het was inmiddels november.

Jelle ging in de Succesklas hard aan de slag en wist al snel dat hij een HBO-opleiding wilde gaan volgen. De kortste weg daar naar toe was in zijn geval terug naar zijn oude school. Jelle wilde weer naar het Elde College, hij wilde naar 4 HAVO.

Nu zitten scholen niet te wachten op tussentijdse instromers. Zeker niet na 1 oktober, het aantal leerlingen op die datum bepaalt immers de bekostiging.

Maar Jelle was vastberaden en samen met hem en zijn ouders benaderden we iedereen die een goed woordje voor hem kon doen. De leerplichtambtenaar, de beleidsmedewerker onderwijs, de afdelingsdirecteur, de kernteamleider van het VMBO en de directeur van ons eigen Studenten Succes Centrum. Nadat zo’n beetje iedereen met iedereen had overlegd kwam in december het verlossende telefoontje. Jelle mocht na de kerstvakantie starten in 4 HAVO. Met een achterstand van 4 maanden, maar het Elde College sprak het volste vertrouwen in hem uit.

Ik koos een andere beltoon, maar bewaarde “Dynamite” wel en koppelde het aan het telefoonnummer van Jelle. Anderhalf jaar later hoorde ik de beltoon weer toen Jelle belde om te zeggen dat hij zijn HAVO-diploma had gehaald.

In het belang van de leerling moeten scholen soms over hun eigen muren heen kijken. Om die muren af te breken is heus geen dynamiet nodig. Een gezamenlijk verantwoordelijkheidsgevoel volstaat. Jelle, bel je als je klaar bent op het HBO?